Linh Linh, 29 tuổi, sống ở Thượng Hải, đã phải cố gắng rất nhiều để tạo ra được những hình ảnh về cuộc sống hoàn hảo trên mạng xã hội. Ảnh của cô trên các trang như Weibo luôn cho thấy cuộc sống nhàn nhã và hào nhoáng.
Mặc đồ thời trang và được trang điểm hoàn hảo, Linh Linh khi thì xuất hiện tại quán cà phê hay nhà hàng sang trọng; lúc lại đi dự các sự kiện cùng bạn gái; hay du lịch tới những nơi như Boracay, Tokyo và Dubai.
Nhưng cô không đầu tư vào hình ảnh của mình trên mạng chỉ để cho vui hay khiến bạn bè phải ghen tị. Cô là một trong những nhân vật nổi tiếng trên internet, còn được gọi là Wang Hong (Võng Hồng).
Đây là ngành kinh doanh kiếm được lợi nhuận cao, như Trương Thái Dịch, một trong những Võng Hồng nổi tiếng nhất của Trung Quốc, được cho là kiếm được 300 triệu Nhân dân tệ (khoảng 46 triệu USD). So sánh với ngôi sao điện ảnh nổi tiếng và được yêu mến ở Trung Quốc là Phạm Băng Băng, mà theo Forbes liệt kê, kiếm được khoảng 21 triệu USD vào năm ngoái.
Fashionista
Image caption Linh Linh là một trong những ngôi sao internet, mà ở Trung Quốc gọi là Võng Hồng
Có hai kiểu nổi tiếng trên internet ở Trung Quốc – những người như Papi Jiang – từng bị chính quyền Trung Quốc kiểm duyệt do hay dùng lời lẽ tục tĩu trong video của mình; và kiểu còn lại là các “fashionista”, những người chuộng ăn mặc thời trang.
Linh Linh và Trương Thái Dịch thuộc dạng thứ hai, những người bán quần áo, mỹ phẩm trên Taobao, trang mua sắm hàng đầu của Trung Quốc.
Họ cũng làm mẫu cho chính các sản phẩm của mình bằng cách tự chụp và đăng hình mặc đồ của mình, và một số người hâm mộ cũng là những khách hàng trung thành nhất.
Linh Linh rất năng động trên các diễn đàn trên mạng suốt 10 năm qua và có hơn 330.000 người theo dõi trên Weibo. Cô nói không định trở thành người nổi tiếng trên mạng.
“Lúc đầu chỉ có các diễn đàn trên mạng. Tôi chụp hình và viết mỗi ngày và rất nhiều người bắt đầu chú ý đến tôi.”
Khi 18 tuổi, Linh Linh bắt đầu mở cửa hàng bán quần áo ở Thượng Hải, nhưng cô sớm nhận ra rằng tên tuổi trên mạng của cô sẽ giúp kinh doanh tốt hơn.
“Bán hàng trên mạng giúp chúng tôi vươn tới được các khách hàng trên khắp cả nước. Tôi có khá nhiều khách hàng ở Bắc Kinh và Quảng Châu,” cô nói.
Cửa hàng trên trang Taobao của cô thu được 300.000 Nhân dân tệ mỗi tháng và con số này có thể tăng gấp đôi trong mùa lễ hội.
Nhưng con số này chưa làm cô hài lòng, thế nên cô ký hợp đồng với Tophot. một lò đào tạo nhắm tới các nhân vật nổi tiếng hàng đầu trên mạng.
'Vượt mặt'
Image caption Linh Linh và Trương Thái Dịch tự làm mẫu cho đồ thời trang của mình
Theo CBNData, một công ty cung cấp dữ liệu liên kết với Alibaba, ngành “kinh tế từ các ngôi sao internet” được cho là có giá trị tới 58 tỷ Nhân dân tệ vào năm 2016, cao hơn doanh thu từ các phòng vé xem phim ở Trung Quốc năm 2015.
Tiềm năng kiếm tiền khổng lồ từ ngành này dẫn tới sự trỗi dậy của các công ty đào tạo người nổi tiếng trên internet ở Trung Quốc, cạnh tranh nhau nhằm khám phá và nuôi dưỡng những thế hệ kế tiếp Trương Thái Dịch.
Những công ty như Tophot dạy họ các kỹ năng như chụp ảnh, trang điểm và diễn xuất. Công ty cũng đại diện cho các ngôi sao và giúp tìm việc như thử và quảng bá sản phẩm. Bù lại, công ty thu một phần từ thu nhập của các ngôi sao.
Janet Chen, người sáng lập Tophot, nói các nhân vật nổi tiếng trên internet đều đã “vượt qua” các ngôi sao giải trí và bà cho đây là do họ gần gũi và thẳng thắn hơn.
“Trương Thái Dịch không có sắc đẹp đặc biệt nhưng trông cô giống như những người có thể là bạn của chúng ta. Mọi người nghĩ họ có thể được như cô ấy nếu họ trang điểm,” bà Chen nói.
Bà cho biết Tophot đã ký thỏa thuận hợp tác với hơn 30.000 nhân vật internet đang dần nổi lên.
Tuy rõ ràng không phải ai cũng có thể thành ngôi sao.
Image caption Trương Thái Dịch kiếm được khoảng 300 triệu Nhân dân tệ mỗi năm và có hàng ngàn người hâm mộ trên Weibo
Và các công ty đào tạo ngôi sao internet ngày càng thu hút các nhà đầu tư nhiều hơn, Trương Nghi, người sáng lập iiMedia Research, một hãng tư vấn truyền thông đặt tại Quảng Châu.
Ông nói Trung Quốc đã có khoảng 50 công ty đào tạo ngôi sao internet, nhưng ông chỉ ra rằng, một số nhà đầu tư lo ngại về tương lai lâu dài của ngành này.
“Có rất nhiều yếu tố đằng sau việc vì sao [sự thành công] của các ngôi sao internet không thể lặp lại, ông nói. “Tỷ lệ đầu tư thất bại [của các công ty này] là 95% hoặc cao hơn.”
Một số người khác ở Trung Quốc lo lắng về tiêu chuẩn sắc đẹp mà các ngôi sao internet này đang tạo ra với phụ nữ Trung Quốc.
Có vẻ ngoài hấp dẫn dường như đã trở thành điểm không thể thiếu của những người nổi tiếng trên internet, và kiểu khuôn mặt “internet”, nhằm chỉ tới cặp mắt to, cằm nhọn, mũi cao và da trắng, thường thấy ở Trung Quốc.
Theo số liệu của CBNData, khoảng 90% khách hàng trên mạng của những ngôi sao này là nữ giới.
Trong báo cáo do iiMedia Research đưa ra, khoảng 10% những người nổi tiếng trên internet thừa nhận đã trải qua phẫu thuật thẩm mỹ.
“Những người nổi tiếng trên mạng tạo ra tiêu chuẩn cứng nhắc về thẩm mỹ và hình ảnh cơ thể đối với phụ nữ,” Lý Tư Bàn, người sáng lập Women Awakening Network, nhóm đấu tranh cho nữ quyền ở Quảng Châu.
Bà Lý cũng nói rằng rất nhiều phụ nữ trẻ tin rằng trở nên nổi tiếng trên mạng là bước tiến nhanh tới thành công, và bắt chước cách hành xử của họ.
'Thần tượng'
Image caption Linh Linh
Nhưng người hâm mộ rất trung thành và không giống với các ngôi sao điện ảnh hay âm nhạc, họ có nhiều cơ hội gần gũi với ngôi sao internet của mình hơn.
Linh Linh có sáu trợ lý, nhưng nói cô là người trực tiếp trò chuyện với người hâm mộ trên mạng. Ngoài Weibo, WeChat, Linh Linh cũng làm một số buổi giao lưu trực tiếp.
“Người hâm mộ rất quan trọng,” Linh Linh nói. “Tôi đã làm trong ngành này 10 năm và tôi cảm kích trước sự ủng hộ của người hâm mộ tôi.”
“Linh Linh rất gần gũi. Chúng tôi vẫn thường có cơ hội gặp cô ấy,” Hồ Tiểu Phi, một người hâm mộ lâu năm, vẫn thường tiêu khoảng 1.000 Nhân dân tệ ở cửa hàng của Linh Linh mỗi mùa.
“Cô ấy là thần tượng [của tôi]. Tôi học cách phối hợp đồ và trang điểm từ cô ấy,” Hồ Tiểu Phi nói.
Janet Chen tin tưởng mạnh mẽ rằng thế hệ số - những người sinh ra trong và sau thập niên 90 như Hồ Tiểu Phi – sẽ tiếp năng lượng cho các ngôi sao internet trong tương lai lâu dài.
“Khi những thế hệ này trở thành nhóm chính thống, thói quen [dùng internet] của họ sẽ làm chủ thói quen tiêu dùng của xã hội,” bà nói thêm.
Nhưng Linh Linh thừa nhận rằng cô đôi khi cảm thấy không tự tin.
“Có rất nhiều loại mạng xã hội khác nhau và có thêm những người nổi tiếng trên internet. Ngày càng có nhiều cô gái xinh đẹp hơn... Ngay cả với những người đã nổi tiếng vào hàng bậc nhất, nếu họ không làm việc chăm chỉ, người ta sẽ quên họ chỉ sau vài năm.”